We hebben anderen nodig om te leren wie we zijn. We hebben spiegels nodig waardoor we onszelf kunnen leren kennen. En dan bedoel ik niet alleen de spiegels die ons uiterlijk weerkaatsen. Lange tijd heb ik gedacht dat die alleen lieten zien of ik nog aan de eisen en wensen van anderen voldeed. Pas veel later heb ik begrepen dat het toch iets anders in elkaar stak en dat het mijn eigen eisen en wensen waren.
Alles wat ik over de ander zeg, echt alles, vertelt iets over mij.
‘Jij neemt mij niet serieus’, riep ik onlangs nog tegen iemand die een grapje maakte over iets dat voor mij belangrijk was. Hij was zich van geen kwaad bewust en vroeg wat er nu eigenlijk gebeurde. Ik deed een poging dat uit te leggen, maar raakte verstrikt in mijn eigen woorden. ‘Ach, dat snap jij toch niet’, ronde ik af.
Ik was een creatief kind. Ik stelde bijzondere vragen waar men geen antwoord op wist. Op een bandopname die we maakten voor familie in Canada, praat ik tegen mijn kleine zusje en noem mezelf: ‘Gekke, rare, domme Lida’. Denk ik als kleuter al zo over mezelf? Als puber hielden begrippen als Ik en je Zelf en het verschil daartussen me bezig. Ik zal er vast niet heel verstandige dingen over gezegd hebben en het werd door mijn moeder dan ook afgedaan als een onzinnige discussie. Zij nam mij niet serieus en hoewel ik me kranig weerde, heb ik pas veel later in mijn leven ervaren dat het veel meer invloed op mij heeft gehad dan ik in eerste instantie had gedacht. Mijn twijfel over mezelf werd groter en de moed mezelf te laten zien en horen een stukje kleiner. Waar mijn hoofd me eerst in vrijheid nog buiten de gebaande paden kon brengen, werd het in de loop der jaren een instrument dat mij stevig op het pad hield.
Terug naar het nu. Het grapje over iets belangrijks, mijn reactie. Een kwetsbaar onderwerp over ervaringen die ik zelf nog nauwelijks kan geloven. En wat gebeurt er in een fractie van een seconde.....mijn eigen twijfel en onzekerheid projecteer ik op de ander. Ik nam mezelf niet serieus. En hij, hij is niet mijn moeder en ik ben niet het onmachtige kind. Gelukkig is hij mans genoeg om mijn projecties niet te nemen en me te vertellen wat de opmerking met hem doet. Een liefdevolle en zeer confronterende spiegel wordt mij voorgehouden.
Het wordt me steeds duidelijker hoe het werkt en hoe ik het soms doe. Dat elk oordeel over de ander mij iets vertelt over mezelf, over mijn overtuigingen, mijn waarden, normen, dat waar ik in geloof. Het leven wordt zoveel aangenamer als ik met ieder oordeel dat ik voel over de ander (want helaas, ik ben nog steeds niet verlicht en getransformeerd) meteen de afslag kan nemen naar mezelf. Perceptie = projectie. Niet een beetje, maar volledig. Overal en altijd.